Afganistan’da Taliban idaresi, bayanların toplum içinde ‘duyulacak sesle konuşmasını’ da içeren bir dizi yasağı daha onayladı. Yeni kurallarla, bayanların konutlarının dışında yüzlerini göstermesi büsbütün yasaklanıyor.
Birleşmiş Milletler (BM) “ahlak ve erdeme” ait getirilen son yasakları kınadı. Yasanın uygulamasını denetleyecek olan resmi ismi Fazileti Yayma ve Ahlaksızlığı Önleme Bakanlığı olan kurum, ülkedeki hiç kimsenin bu maddelerden muaf olmadığını vurguladı.
YASA NE GETİRİYOR?
Yeni yasa, bayanların seslerinin toplum içinde duyulmasını “ahlaksızlık” olarak tanımlıyor. Kelam konusu husus, “Yetişkin bir bayan zarurî olarak konutundan ayrıldığında sesini, yüzünü ve bedenini gizlemek zorundadır.” sözünü içeriyor. Kelam konusu kurallar 2022 yılından bu yana ülkede kararname ile uygulanıyordu fakat son yasa ile resmiyet kazandı. Taliban toplumsal ahlak maddelerine uymayan 10 binden fazla kişinin şu ana kadar gözaltına aldığını açıkladı.
“KADIN SESİ AVRET KAPSAMINDADIR”
Yasada şu sözler yer alıyor:
“Bir bayan ‘günaha sürüklememek’ için yüzünü örtmelidir. Bir bayanın sesi ‘avret’ kapsamında kıymetlendirilir ve toplum içinde duyulmamalıdır. Bayanlar ayrıyeten konutlarının içinde bile müzik söylerken yahut yüksek sesle kitap okurken duyulmamalıdır. Bayanların kıyafetleri ince, kısa yahut dar olmamalıdır. Bayanlar, kan yahut evlilik bağıyla bağlı olmadıkları erkeklerden vücutlarını ve yüzlerini gizlemelidir. Erkeklerin bayanların vücutlarına ve yüzlerine bakmaları da yasaktır ve birebir şey yetişkin bayanların erkeklere bakması için de geçerlidir.”
ERKEKLERE SAKAL ZARURİLİĞİ VE KRAVAT YASAĞI
Erkeklerin de meskenlerinin dışındayken göbekten diz altına kadar, bedenlerini örtmeleri gerekiyor. Bu beden kısımları “avret” sayılıyor. Erkeklerin saçlarına şeriat maddelerine karşıt bir halde şekil vermesi de yasaklanıyor. Taliban, berberlerin sakal tıraşı yahut sakal düzeltmesi yapmasını da yasakladı.
Yeni kurallarla erkeklerin sakallarını yumruk uzunluğunda uzatması zarurî kılınıyor ve kravat takmak da yasaklanıyor. Yasa bayanların tek başlarına taksiye binmesini ve erkeklerle yan yana araçta oturmasını da yasaklıyor. Bir diğer yasak da çizimlere ait. Buna nazaran bir kuş, hayvan yahut aile üyesinin fotoğrafını çizmek de yasaklanıyor.
Aynı formda bir canlıyı tanımlayan heykellerinin alım satımı da yasaklandı. Kelam konusu kurallara muhalif hareket edenler, para cezasından, cezaevinde üç gün mahpusa kadar cezalar alabilecek. Taliban lideri Haybetullah Ahundzade tarafından onaylanan yas yürürlüğe girdi.