“İster Vietnam’da, ister Ruanda’da, ister Suriye’de olsun, insanlık her vakit yaptığı üzere ya hata paydaşlığı yaparak ya bilinçsizce ya da çaresizce savaşı destekliyor. Bugün Gazze’de hastanelerin bombalanmasını, akşam yemeğinde ailelerin yok edilmesini, plajda futbol oynayan çocukların öldürülmesini yasallaştırmanın yollarını buluyoruz.”
Yahudi bir ailenin çocuğu olan Gabor Mate, 1944 yılında Budapeşte’de doğdu. Kanadalı bir doktor olan Mate, İkinci Dünya Savaşı’nda zar güç hayatta kalan ve soykırımından kurtulan eski bir siyonist. Çocukluk gelişimi, travma ve otoimmün hastalıklar, kanser, dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu ve bağımlılıklar, fizikî ve zihinsel sıhhatin hayat uzunluğu tesirleri bahislerinde çalışmaları bulunuyor.
“SAVAŞLAR ATLATILAMAYACAK TRAVAMALAR YARATIYOR”
İkinci Dünya Savaşı’nın en ağır günlerinde dünyaya gelen Yahudi asıllı Dr. Mate’in büyükbabası ve büyükannesi, Mate şimdi 5 aylıkken Auschwitz kampında öldürüldü. Savaş sırasında halası kayboldu, babası Nazi Partisi için çalışmaya zorlandı. Ailesinin büyük bir kısmı kamplarda ölen Mate 1 yaşındayken, annesi onun hayatını kurtarabilmek için bir yabancıya emanet etti. Konuşmacı olarak katıldığı programlarda annesinin onu kurtarmak için bir yabancıya vermesinin yaşattığı travmanın tesirlerinden bahsederken 6 hafta sonra annesiyle tekrar buluştuklarında günlerce annesinin yüzüne bile bakmak istemediğini söylüyor. Terk edilme travmasının erişkin ömrüne da tesir ettiğini ve bilhassa eşi tarafından da terk edileceğini düşündüğünden bu hususta tartışmalar yaşadıklarını yaptığı konuşmalarda sıkça lisana getiriyor.
“GAZZE’DE YAŞANANLAR BİR SOYKIRIMDIR”
Nazi soykırımından kurtulmuş, kendini eski bir Siyonist olarak tanımlayan Dr. Mate’in İsrail-Filistin savaşı hakkında sorulan sorulara verdiği yanıtlar büyük yankı uyandırıyor. Dünyada İsrail-Filistin ortasındaki savaşta çoğunlukla Müslüman toplumlar tarafından Gazze’de katliam olduğu lisana getirilirken bir Yahudi olarak Dr. Mate’in İsrail’i eleştirmesi İsrail destekçileri tarafından reaksiyon çekse de kendisine yönetilen sorularda uzun yıllardır İsrail’i sert bir lisanla eleştirmeye ve her platformda Filistinlilere soykırım yapıldığının altını çizmeye devam ediyor.
2014 yılında Toronto star sitesinde yayımlanmış lakin daha sonra siteden kaldırılan “İsrail’in Hoş Düşü Kabusa Dönüştü” başlıklı yazısında “İsrail-Filistin’de kendini kurban olarak göstermeyi başardı, öldürülenler ve sakatlananlar ise failler haline geldi. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Obama’lar ve Harper’ların da takviyesiyle, ‘Onlar hayatı umursamıyor, biz umursuyoruz.’ diyor.
Netanyahu, günahsızları, gençleri ve yaşlıları katleden sen, Gazze’yi yıllarca zalimce abluka altına alan, onu temel gereksinimlerinden yoksun bırakan sen, Filistinlileri giderek daha fazla topraklarından, sularından, eserlerinden, ağaçlarından yoksun bırakan sen mi hayatı umuyorsun? Gazze’yi bağlam dışında anlamak mümkün değil ve bu bağlam; yakın ve şimdiki yüzyıllarda uzun müddettir devam eden etnik paklık operasyonudur, Filistin ulusunu yok etmeye yönelik devam eden girişimdir” diyerek Netanyahu’yu sert bir lisanla eleştirdi.
Yaptığı konuşmalarda sıkça Gazze’de yaşanılan katliamları düşündüğünü, her akşam yattığında ve her sabah uyandığında Gazze’nin aklına geldiğini söyleyen Mate’in 5 Ekim 2024’te California’da konuşmacı olarak katıldığı seminerde, Siyonist bir bayanın sorusuna karşılık yaptığı açıklamalar gündem oldu.
FİLİSTİNLİLER BEBEKLERİ YAKMADI
5 Ekim 2024’te California’da gerçekleşen seminere konuşmacı olarak katılan Dr. Mate ve söz alan siyonist bayan ortasındaki diyalog dikkat çekti. Kelamlarına 7 Ekim 2023’te Hamas tarafından gerçekleştirilen Aksa Tufanı Operasyonu’nu hatırlatarak başlayan bayanın “Bir dersinizde tanımanın şefkati, anlamanın şefkati ve gerçekliğin şefkatinden bahsettiniz. Biliyorsunuz 7 Ekim yaklaşıyor. İsrail’de dehşetli bir katliam yaşandı, çocuklar öldürüldü, bebekler fırınlarda yakıldı.” telaffuzlarına Dr. Mate: “Bebekler yakılmadı, bu hiç olmadı, fırınlara bebekler konulmadı. İsrailliler bile bunu reddetti. Nelerin yaşadığı konusunda anlaşalım, fecî bir katliam yaşandı, beşerler meskenlerinde öldürüldü, siviller öldürüldü” cevabını verdi.
“FİLİSTİNLİ TABİPLER ÖLESİYE AZAP GÖRDÜ”
Dr. Mate’in sözünü keserek konuşmaya devam eden bayan “İnsanlar öldü, tecavüze uğradılar.” karşılığını verdi. Dr. Mate araya girerek “Tecavüzlerin olduğuna dair hiçbir delil yok, sorunu bitirmene müsaade edeceğim” dedikten sonra bayanın “Bu insanlara karşı nasıl şefkat duyacağım, bunu yapan hayvanlara nasıl şefkat duyacağım?” sorusuyla karşılaştı.
Dr. Mate’in kadının sorusuna verdiği karşılık tüm dünyada yankı uyandırdı. Mate: “Bunu yapan ‘hayvanlar’! Bu ‘hayvanlara’ karşı nasıl şefkat duyarız? Daha evvel Filistin’de bulundum. Oradaki Filistinli bir bayanla çalışma yapmak için iki buçuk yıl evvel Filistin’e gittim. Bu bayan İsrail hapishanesinde azap görmüş ve azap gördüğü İsrail insan hakları tertibi, Birleşmiş Milletler ve başkaları tarafından raporlanmış bir Filistinli bayan. Kimse bu hakkında konuşmuyor. Biliyor musun İsrail tarafından iki Filistinli doktora ölesiye azap edildi. Hekimlere vefatına azap edildi! Tarih 7 Ekim’de başlamadı…”
“BALONUN İÇİNDE YAŞIYORSUN”
Dr. Mate konuşmasına örneklerle devam etti:
“Kanada’da 4 yıl evvel bir anket yapıldı, yatılı okullarda binlerce çocuk öldürüldü, azaba ve tecavüze uğradı. Kanadalıların yüzde 70’i yatılı okullarda ne olduğuna dair hiçbir şey bilmiyor. Şayet Amerika Birleşik Devletleri’nde bir anket yapsak, yerli halkın neler yaşadığı hakkında birçok insan hiçbir şey bilemez. Soykırım, azap, tecavüz, açlık… Hiçbir şey bilmiyorlar. Amerika’daki birtakım eyaletlerde okullarda bunları öğretmek bile yasak. Sence ortalama bir Yahudi, Filistinliler hakkında bir şey biliyor mu? ‘Hayvanlar ‘diye bahsettiğin Gazze’deki Filistinlilere birinci katliam geçen yıl yapılmadı, hatta 4-5 yıl evvel de yapılmadı. Yüzlerce çocuk öldürüldü bombalarla ve bu 1956’da gerçekleşti. 1956’da 200 sivil katledildi, bunu biliyor musun? Bunu hiç duydun mu, olağan ki duymadın! Bu yüzden onlara ‘hayvanlar’ diyebiliyorsun, öteki türlü olsaydı sende geri kalanımız üzere onları ‘insan’ olarak görürdün. Burası öteki insanlara ‘hayvan’ dediğimiz bir yer. Şayet burada yaşamak istiyorsan, senin kararın. Ben burada yaşamak istemiyorum, ben insanları anlamak istiyorum, onlara ne olduğunu anlamak istiyorum, niçin bu türlü davrandıklarını bilmek istiyorum. Sivillerin rehin alınmasını haklı çıkarmaya çalışmıyorum, bu haklı gösterilemez dedim. Beni neden duymuyorsun bilmiyorum, bu bir katliamdı hiç olmamalıydı dedim. Beni neden duymuyorsun biliyor musun? Zira sen bir balonun içinde yaşıyorsun.”
Bir Yahudi olarak Dr. Mate’in yine bir Yahudi olan bayanın konuşmalarına verdiği Filistin’i destekleyen cevapları tüm dünyada konuşuluyor.