Metropolitan Sanat Müzesi’nden araştırmacılar, 1935’te Mısır’ın Uksur kentinde yürüttükleri hafriyatlarda bir mumya bulmuştu.
Mumya, bayan firavun Hatşepsut periyodunda kıymetli bir mimar olan Senmut’un mezarının altındaki ahşap bir tabutta keşfedilmişti. Bilim insanları ismi bilinmeyen bayanın, mimarın yakın bir akrabası olduğu görüşünde.
Independent Türkçe’nin aktardığına nazaran, yaklaşık 3 bin 500 yıl evvel öldüğü düşünülen bu bayanın ağzı çığlık atar üzere, ürkütücü bir biçimde açıktı. Bilim insanları o vakitten beri bu alışmadık yüz sözüne açıklık getirmeye çalışıyor.
Daha evvelce mumyalama sürecinin özensizce yapılması nedeniyle bayanın ağzının açık kaldığı öne sürülmüştü.
Fakat yeni bir araştırma bu teoriyi geçersiz kılacak güçlü ispatların yanı sıra yeni bir açıklama da sunuyor.
Frontiers in Medicine isimli hakemli mecmuada bugün (2 Ağustos) yayımlanan araştırmayı yürüten grup, bilgisayarlı tomografi taraması ve X ışını kristalografisi üzere gelişmiş yollarla bayanın derisini, saçını ve peruğunu inceledi.
Bilim insanları bayanın yaklaşık 1,55 metre uzunluğunda olduğunu ve muhtemelen 48 yaşında öldüğünü tespit etti. Bayanın vefat nedeni saptanamadı lakin orta derecede artritten muzdarip olduğu bulundu.
Ayrıca mumyanın bütün iç organlarının yerinde durduğunu söyleyen araştırmacılar bunun alışmadık bir şey olduğunu tabir ediyor. Kahire Üniversitesi’nden çalışmanın ortak muharriri Dr. Sahar Saleem şöyle diyor:
“Yeni Krallık’taki (MÖ 1550 – MÖ 1069) klasik mumyalama tekniğinde kalp hariç tüm organlar çıkarıldığı için bu bana sürpriz oldu.”
Araştırmacılar bu durumun düşük yahut orta gelirli bölümlere ilişkin mumyalarda görülebildiğini ancak sözkonusu bayanın daha üst sınıfa ilişkin olduğuna dair bulgular edindiklerini söylüyor.
Mumyalama sürecinde ardıç ve tütsü üzere kıymetli hususların kullanıldığını tespit eden takım, bunun bayanın değerli biri olduğuna işaret ettiğini belirtiyor.
Dr. Saleem, “Tutankamon’un mezarında da tütsü ve ardıç vardı” diyor.
Kadının peruğunda da bu unsurları saptayan araştırmacılar, saçında da kına olduğunu kaydediyor.
Bu ispatların özensiz bir mumyalama yapıldığı teorisiyle çeliştiğini söyleyen grup, bayanın sözünün az görülen, ani bir vefat sertliği biçiminden kaynaklanabileceğini öne sürüyor.
Ölüm sertliği, kişinin vefatından sonra bedenin katılaşmasını tabir ediyor. Araştırmacılar, bayanın acı içinde çığlık atarak ölmüş olabileceğini savunuyor.
Bilim insanları bayanın vefatından sonraki 18 ila 36 saat içinde, bedeni gevşemeden yahut çürümeden evvel mumyalanmış ve bu yüzden ağzının açık kalmış olabileceğini düşünüyor.
Dr. Saleem, “Açık ağzın, acılı bir mevt ya da duygusal gerilimden kaynaklanabileceğini ve kadavra spazmının yüzünü vefat anındaki görünümünde dondurduğunu öne sürüyoruz. Mumyalama sürecini yapanların ağzı kapatamayıp kasılmış cesedi çürümeden ya da gevşemeden evvel mumyalaması, mevtten sonra ağzın açık kalmasına yol açmış olabilir” dedi.
Öte yandan grup, bunun kesin bir halde bilinemeyeceğini de ekliyor.
Kahire Amerikan Üniversitesi’nden Salima Ikram, mumyalama sürecinin 40 günü bulduğunu söyleyerek yeni çalışmada sunulan açıklamaya katılmadığını tabir ediyor:
Bu spazmın mumyalama sürecini yapan kişinin sonsuza kadar saklamaya çalışacağı bir şey olacağını sanmıyorum. Hasebiyle bu sözün öbür bir şeye işaret ettiğini düşünüyorum.
Dr. Saleem, daha evvel Antik Mısır’dan iki tane daha ağzı açık mumya üzerinde çalıştığını söylüyor.
Bunlardan birinin III. Ramses’in oğlu Pentawer’e ilişkin olduğu düşünülüyor. Babasının suikastına karıştığı gerekçesiyle boğazı kesilerek öldürülen Pentawer’in ceza olarak berbat bir halde mumyalandığı iddia ediliyor.
Diğer mumyaysa I. Ahmose’nin kardeşi olduğu düşünülen Prenses Meritamun’a aitti. Dr. Saleem daha önceki çalışmaların, prensesin ani bir kalp krizi sonucu öldüğünü ve vefattan sonraki kasılma nedeniyle ağzının açık kaldığını gösterdiğini söylüyor.